Erfenis en een bijstandsuitkering, hoe zit dat?

Stel je hebt een bijstandsuitkering en je krijgt een erfenis, hoe werkt dat?

Laten we beginnen bij die bijstandsuitkering, dat is een uitkering die je krijgt vanuit de Participatiewet en is een vangnet voor mensen die niet op een andere manier in hun levensonderhoud kunnen voorzien. In diezelfde wet staan ook de regels die gelden voor het ontvangen van deze uitkering. Eén van die regels gaat over de vermogenstoets. Dat betekent dat als je een vermogen hebt dat boven een bepaalde grens uitkomt, je dan geen recht meer hebt op je bijstandsuitkering. Verder zegt deze wet dat je er alles aan moet doen om een beroep op de bijstand te voorkomen.

Een erfenis is vermogen toch?

Ja, dat klopt, dus als je een erfenis krijgt, moet je dit melden bij de gemeente waar je woont. Hiervoor geldt een meldingsplicht, dat betekent dat je zelf verplicht bent om het te melden, afwachten of de gemeente erachter komt, mag dus niet. Hoe je dit moet melden verschilt per gemeente.

Wat gebeurt er dan met mijn bijstandsuitkering?

Als je na ontvangst van de erfenis meer vermogen hebt dan volgens de regels van de participatiewet mag, dan wordt je uitkering stopgezet, totdat het vermogen weer lager is dan de grens. Je hebt immers op dat moment een andere mogelijkheid om in je levensonderhoud te voorzien. Als je vermogen weer laag genoeg is, zou je opnieuw een bijstandsuitkering kunnen aanvagen.

Dan moet ik dus zorgen dat ik het snel uitgeef, dan krijg ik toch weer een uitkering?

Zoals hierboven staat, moet je er alles aan doen om te zorgen dat je geen beroep op bijstand hoeft te doen. Dat betekent dat je netjes met je erfenis moet omgaan. Als je er drie maanden van in een ultra-luxe hotel gaat wonen en al je vrienden meeneemt op een mega-dure vakantie zodat het snel op is, mag de gemeente vervolgens de nieuwe aanvraag voor de uitkering weigeren.

En als ik de erfenis weiger?

Dat lijkt een goed idee, als jij de erfenis weigert krijgen de andere erfgenamen meer en houd jij je bijstandsuitkering. Wat er dan gebeurt is dat de gemeente jouw bijstandsuitkering tot het bedrag van jouw eigenlijke erfenis mag gaan verhalen op de andere erfgenamen. Bijvoorbeeld: omdat jij de erfenis weigert, krijgen je broer en zus meer erfenis. De gemeente kan vervolgens jouw uitkering bij hen gaan opeisen, omdat zij meer uit de erfenis gekregen hebben omdat jij deze hebt geweigerd. 

En als mijn ouders mij onterven, dan krijg ik toch niets?

Dat klopt, ouders kunnen een kind onterven. Maar een onterfd kind heeft altijd recht op een “legitieme portie”. Dat is de helft van waar een kind volgens het wettelijk erfrecht recht op zou hebben. Omdat je wettelijk de mogelijkheid hebt om deze legitieme portie op te eisen, moet je dit ook doen van de gemeente. Je mag niet berusten in je erfenis, omdat je dan een onterecht beroep doet op de bijstand. 

Kortom: Doordat ouders een kind onterven, kan de erfenis wel beperkt worden tot de legitieme portie, maar de erfenis zal altijd eerst ten koste gaan van de bijstandsuitkering. Pas nadat de erfenis op een nette manier is opgemaakt, kan er weer een beroep gedaan worden op een nieuwe bijstandsuitkering. En let op: die vermogenstoets die geldt bij een bijstandsuitkering, geldt ook voor het ontvangen van toeslagen zoals huur-, zorg-, of kindertoeslag. Zorg er dus voor dat als je een erfenis ontvangt en je krijgt toeslagen, dat je ook even bekijkt of je daar nog wel recht op hebt.

Heb je nog vragen over dit onderwerp of andere dingen die met erven, testamenten of levenstestamenten te maken hebben, neem dan gerust contact met me op.

toevoeging van 28 oktober 2020: naar aanleiding van deze blog, krijg ik meerdere keren per week de vraag of ik ook tips heb hoe iemand ervoor kan zorgen dat de erfenis niet op zijn of haar bijstandsuitkering gekort wordt. Ik krijg letterlijk de vraag: “zijn er geen trucs om dit te omzeilen?” of “Hoe kan ik zorgen dat de sociale dienst dit niet weet”, “kan ik het geld niet ergens apart houden, zodat ze het niet zien bij de gemeente”.

Als je mij dit soort vragen stelt, dan vraag je me dus eigenlijk om tips om mee te werken aan jouw uitkeringsfraude. Ik hoop dat jullie allemaal begrijpen dat ik dat niet doe.